Deel 1. Uitverkoren of Vrij om te kiezen?
In deze studie wil Ik het hebben over de uitverkiezingstheorie, oftewel de leer van de uitverkiezing. Niet iedereen die dit leest, zal bekend zijn met deze leer. Daarom geef Ik in de inleiding eerst een korte uitleg.
De visie die Ik hier behandel, is de calvinistische visie: God kiest soeverein wie Hij redt. Hij kiest dus zelf wie wel en wie niet behouden wordt. Of je nu je hele leven keurig leeft en drie keer per dag op de knieën gaat of niet, je weet nooit of je wel door God bent uitverkoren. Deze leer wordt nog steeds in kerken en gemeenten verkondigd en zit diep verankerd in het dna van de kerkelijke leer.
Deze studie is in drie delen
Deel 1: Wat zegt Jezus over het stellen van menselijke traditie boven de wet van God
Deel 2: Wat zegt de Bijbel over uitverkiezing
Deel 3: Wat kunnen we zelf doen
Wat zegt Jezus over het stellen van menselijke traditie boven de wet van God
De uitverkiezingstheorie gaat ervan uit dat God bepaalde mensen voor hun geboorte al gekozen heeft. Als je gekozen bent, en dat zijn er zeer weinig, want er staat: “Want velen zijn geroepen, maar weinigen uitverkoren.” (Mattheüs 22:14). Eigenlijk zou Ik zeggen dat het aantal nihil is. In een kerk van duizenden mensen zijn er maar een paar uitverkoren.
Wat als je denkt dat God jou niet heeft uitgekozen? Wat blijft er dan over? Geen verwachting, geen zekerheid, geen hoop.
Die gedachte kan diep inwerken op het geloof van mensen. Ze ervaren benauwdheid, twijfel en lopen geestelijk vast. Het geeft uitzichtloosheid, angst om te sterven en voor eeuwig verloren te gaan. Men verliest het geloof met het idee: “Als Ik niet uitverkoren ben, dan heeft geloven geen zin.” Daarom is het belangrijk om te onderzoeken wat de Schrift er werkelijk over zegt.
Ik ben ervan overtuigd dat kerken en gemeenten geen stellingen, regels of menselijke toevoegingen moeten vaststellen, zoals deze calvinistische leer. We moeten geloven in God de Bijbel als richtlijn nemen en er zelf niets bij- of afdoen, hoe goed mensen het ook bedoelen. Ook Jezus waarschuwt ons hiervoor.
De beschuldiging
De religieuze leiders uit Jeruzalem kwamen naar Jezus met een beschuldiging:
Mattheüs 15:1-2
“Waarom overtreden uw discipelen de overlevering der ouden? Want zij wassen hun handen niet als zij brood eten.”
Dit ging over de rituele handenwassing vóór het eten, een traditie die niet in de geschreven Thora staat, maar deel uitmaakte van de “overlevering der ouden”. Herken je dat? Traditie, “zo doen we het nu eenmaal”?
Jezus zegt niet dat we tradities moeten vasthouden. Maar wat zegt Hij dan?
Huichelaars!
Zo, dat zal je maar gezegd worden! Stel je voor: mensen die geacht worden de Bijbel te kennen en een voorbeeld te zijn voor de gemeenschap, mensen met aanzien bij het volk. En dan staat Jezus voor hen en noemt ze een huichelaar.
Ik kan me voorstellen hoe boos of misschien wel woedend ze waren. Dat ze daar stonden en het liefst de eerste en beste steen naar Hem wilden gooien. Dit wilden ze niet horen.
En ook nu, in onze tijd, is er niets veranderd. Spreek je de waarheid, dan ben je ook nu je leven niet meer zeker.
Jezus gaat verder: Hij zegt dat ze menselijke tradities boven Gods wet hebben gesteld. Zien we dat vandaag niet ook? Wordt er in veel kerken niet de zondag gepredIkt in plaats van de sabbat? Wat zegt Gods Woord? “Gedenk de sabbatdag.” Maar nee, dat doen we niet. Wij hebben nu eenmaal de zondag, dat is traditie. En dan proberen we dat met Bijbelteksten te onderbouwen, terwijl we feitelijk het vierde gebod terzijde schuiven. Wat zou Jezus zeggen?
We gaan verder:
Jezus wijst de bijbelgeleerden op hun dwalingen en besluit met een citaat uit Jesaja 29:13 en Mattheüs 15:8-9:
“Dit volk eert Mij met de lippen, maar hun hart is verre van Mij. Tevergeefs eren zij Mij, omdat zij leringen onderwijzen die geboden van mensen zijn.”
Lippendienst, mooie woorden die mensen zonder kennis verleiden. Daarom is het zo belangrijk dat we weten wat er werkelijk in de Bijbel staat.
Hun hart is er niet bij; het is zinloos God te aanbidden zonder liefde. Je kunt alles doen, alles weten, vroom leven en een voorbeeld zijn, maar als je hart niet meedoet, is het nutteloos.
De regels van mensen, die aan Gods Woord zijn toegevoegd, zijn tevergeefs; je eert God er niet mee.
Jezus geeft nog een voorbeeld. Hij zegt: “Er staat: Eer uw vader en uw moeder.” Maar wat zeggen zij? Dat is niet nodig, breng geld voor God in plaats van je ouders te ondersteunen.
(Niet dat we geen geld aan evangelisatie zouden moeten besteden, maar in dit geval werd het gebod om ouders te eren letterlijk ontkracht.)
Ook hier schuiven de Farizeeën en schriftgeleerden Gods wet opzij ten gunste van hun menselijke leer. WaarscHijnlijk konden ze dat ook nog onderbouwen met Bijbelteksten om het volk te overtuigen.
In Mattheüs 23:13 doet Jezus er nog een schepje bovenop:
“Wee u, schriftgeleerden en Farizeeën, huichelaars, want u sluit het Koninkrijk der hemelen voor de mensen. Zelf gaat u er niet in, en hen die willen binnengaan, laat u niet toe.”
Lees het nog eens rustig en laat het tot je doordringen.
Wat een harde woorden, en terecht. Neem Mattheüs 23 maar eens helemaal door. Zo sprak JEZUS tegen de bijbelgeleerden en farizeeën die met hun valse leerstellingen de kerk vergiftigden.
De waarschuwing voor ons vandaag
Jezus’ woorden aan de farizeeën zijn nu ook een waarschuwing voor ons. Wij kunnen ook dezelfde fout maken. Menselijke leer mogen we niet boven de Bijbel plaatsen. Elke keer dat wij een regel, dogma of traditie hoger waarderen dan wat God zelf zegt, tasten we de waarheid aan. En wat zal Jezus dan tegen ons zeggen?
Wees alert op de gevaren van menselijke leerstellingen. Ze klinken vaak vroom, maar ze leiden ons weg van de eenvoud van het evangelie. Ze brengen angst, onzekerheid en verdeeldheid. Gods Woord daarentegen brengt vrede, zekerheid en vrijheid. Jezus zei:
“De waarheid zal u vrijmaken.”
Het is belangrijk dat we alles toetsen aan de Schrift; onderzoek wat je hoort en leest of het wel bijbels is. Kennis van God kunnen we alleen krijgen door alles te toetsen aan de Bijbel.
In deel 2 van deze studie gaan we de uitverkiezing in de Bijbel bestuderen.
Greetje Jansen