Twee baby’s en een zwaard
1 Koningen 3:16-28
Als koning Salomo pas aan het begin van zijn regering staat, vindt er een opmerkelijke gebeurtenis plaats. Een koning was in die tijd ook de hoogste rechter van het rijk. Wanneer hij op zijn troon zat, sprak hij recht – dat hoorde bij zijn taak. Dit was ook een van de redenen waarom Salomo opzag tegen het koningschap. Hij was jong en onervaren. Daarom had hij aan God gevraagd om wijsheid, zodat hij dit grote volk bekwaam kon leiden. God had hem de keuze gelaten; hij had ook voor rijkdom of aanzien kunnen kiezen. Maar zijn wijsheid blijkt juist uit het feit dat hij voor wijsheid kiest.
Op een dag, terwijl hij op zijn troon (de rechterstoel) zit, komen er twee vrouwen bij hem. Zij willen dat hij rechtspreekt in hun zaak. De opbouw van het verhaal zit zo vol met tegenstrijdigheden, dat we ons kunnen afvragen of er misschien een diepere betekenis achter schuilt.
Maar eerst het verhaal zelf. De twee vrouwen blijken prostituees te zijn. Dat was in Israël een beroep waarop de doodstraf stond. Toch staan zij hier, in het paleis, voor de rechterstoel van de koning. Zij vertellen dat ze samen in één huis wonen en dat ze kort na elkaar een zoon hebben gekregen een beroepsrisico wellicht?
Tijdens het gesprek blijkt dat één van de baby’s gestorven is, omdat de moeder in haar slaap op het kind is gaan liggen. Toen zij ’s nachts ontdekte dat haar baby dood was, verwisselde zij hem voor het levende kind van de andere vrouw. Beiden beweren dat het levende kind van hen is, en doen dat zo luidruchtig dat Salomo niet weet wat hij ermee aan moet.
Na het tafereel enige tijd te hebben aangekeken, laat hij een zwaard brengen. Hij laat het levende kind ophalen en zegt tegen de beambte: “Snijd het levende kind in tweeën.” Zodra hij dit zegt, wordt duidelijk wie de echte moeder is. De moeder van het levende kind roept: “Niet doen! Geef het maar aan die andere vrouw, maar dood het in geen geval!” De andere vrouw zegt echter: “Snijd het maar in tweeën, dan heeft zij ook geen levend kind meer.”
Deze geschiedenis is zo bekend, dat het spreekwoordelijk is geworden: we spreken niet voor niets van een Salomons oordeel. Als we het hier alleen bij laten, is het een wijs verhaal uit een ver verleden, bruikbaar voor de kindersabbatschool of zondagsschool. Maar hoe kunnen we deze geschiedenis toepassen op onze tijd, en er misschien een profetische boodschap uit halen?
Een boodschap voor onze tijd
Laten we naar de spelers in het verhaal kijken. We beginnen bij de koning. De betekenis van zijn naam is vrij vertaald: Vredevorst. Hoewel hij door de profeet Nathan Jedidja wordt genoemd, dat betekent: door God bemind, krijgen we in combinatie: de door God beminde Vredevorst. Deze titel kan profetisch alleen slaan op Jezus.
Salomo had eigenlijk nooit een kind van David mogen zijn. Zijn moeder, Bathseba, was de vrouw van Davids buurman. Een pijnlijke geschiedenis. Toch wordt hij, ondanks deze onfrisse achtergrond, door God en mensen bemind, en wordt hij een van de grootste koningen van Israël. Maar uiteindelijk moest hij een profetisch beeld zijn van de Vredevorst die over de hele wereld recht zou spreken.
We zien hier dus in Salomo een Vredevorst die de zonden van zijn voorouders (David en Bathseba) draagt, terwijl hij zelf niet aan deze zonden heeft bijgedragen. Hij zit op de troon van zijn vader David, waarop hij volgens het toenmalige erfrecht geen recht had. Zijn koningschap was daarom een vrije gave van God. Hij werd, net als wij, een koningskind door de toegerekende gerechtigheid van God. Niet door afkomst of verdienste.
Dan komen de twee vrouwen in beeld. In de profetie staat een vrouw vaak symbool voor een kerk of religieuze macht. Hier zijn het er twee, dus twee religies, die elkaar bestrijden over de waarheid. Hun strijd draait om het levende kind. Dit kind staat voor de Messias.
In de geschiedenis, na de dood en opstanding van Jezus, moet er een keuze worden gemaakt: geloven we in een levende, opgestane Heiland (zoals de christelijke kerk belijdt)? Of gaan we mee met de wereld, die de dood en opstanding van Jezus loochent. Vrijwel de hele moderne theologie ontkent of betwijfelt dat Jezus de enige door God gezonden Verlosser is, en dat niemand gered kan worden dan door Hem.
Dan is er nog het zwaard. De Vredevorst laat een zwaard brengen, om waarheid en leugen te scheiden. Het zwaard staat hier voor het Woord dat uit de mond van God komt. Het Woord (het zwaard) openbaart de waarheid over de Christus. Ieder die roept: “Laat Hem leven!” is een kind van God. Maar wie roept: “Dood Hem!” (kruisigt Hem) toont daarmee aan aan welke kant hij of zij staat.
En dan de plaats waar dit alles zich afspeelt: voor de rechterstoel van een aardse koning, Salomo. Maar wie het profetisch leest, ziet dat dit zich afspeelt voor de rechterstoel van God, de ark met daarin de wet van het verbond. Hier zit een Rechter uit wiens mond een tweesnijdend, scherp zwaard komt. Dit zwaard, het Woord, zal al onze leugens en zonden openleggen.
Daarom is het beter om nu, vandaag, dit levende Kind te aanvaarden als onze Verlosser en Zaligmaker. Als wij nu onze zonden belijden en op Hem leggen, hoeven we straks in het oordeel niet met een mond vol tanden te staan.
Ik zou zeggen: “Kies dan heden wie gij dienen wilt.”
(Jozua 24:15)
Piet Westein
P.S.
Overigens is ook ons Kind gestorven. Niet omdat wij erop zijn gaan liggen, maar omdat wij onze zonden op Hem hebben gelegd. Maar maak je geen zorgen, Hij is opgestaan. (Romeinen 6:4) En wij ook, in Hem.