Een Gezegende Sabbat
We wensen het elkaar iedere week toe wanneer de geheiligde uren aanbreken: "Een gezegende Sabbat!" Vaak zeggen we het automatisch, zonder stil te staan bij de diepere betekenis. Maar wat is een zegen eigenlijk? En heeft zo’n zegen invloed? Laten we daarbij stilstaan, in het bijzonder bij de zegen over de Sabbat, en wat die betekent in het licht van de schepping.
De eerste zegen
De eerste keer dat in de Bijbel een zegen genoemd wordt, is in verband met de schepping. Op de vijfde dag schiep God het leven in zee en in de lucht. En dan lezen we:
“En God zegende ze en zei: Wees vruchtbaar en word talrijk.”
De zegen is hier direct verbonden aan een opdracht: voortplanten, vermenigvuldigen, leven verspreiden.
De zegen over de mens
De tweede zegen komt op de zesde dag:
“En God zegende hen en God zei tot hen: Wees vruchtbaar en word talrijk, vervul de aarde en onderwerp haar.” (Gen. 1:28)
Wederom gaat de zegen gepaard met een opdracht. De mens krijgt verantwoordelijkheid over de schepping en wordt geroepen vrucht te dragen.
De Sabbat gezegend
Op de zevende dag lezen we:
“En God zegende de zevende dag en heiligde die.” (Gen. 2:3)
Hier lijkt geen directe opdracht aan verbonden, zoals bij de dieren en de mens. Een dag kan immers niets doen. Toch klinkt die opdracht later wél door in de woorden uit de Tien Geboden:
“Gedenk de Sabbatdag dat gij die heiligt.” (Ex. 20:8)
De opdracht is gericht tot de mens. De Sabbatdag wordt gezegend, maar het is aan ons om die dag ook daadwerkelijk apart te zetten, dat is wat “heiligen” betekent.
De erkenning van God als Schepper
Door de Sabbat te heiligen erkennen wij God als Schepper en onderwerpen wij ons vrijwillig aan Zijn gezag. De mens, die de aarde mocht onderwerpen, wordt hier zelf geroepen zich te onderwerpen aan de Schepper. Dit maakt de Sabbat tot een krachtig teken van afhankelijkheid en aanbidding.
Zegen als profetisch woord
In de Schrift zien we dat zegen vaak ook een profetische dimensie heeft. Toen Jakob Manasse en Efraïm zegende, sprak hij tegelijk profetisch over hun toekomst (Gen. 48).
Zo mogen wij ook in de zegen over de Sabbat een profetische belofte herkennen: wie zich onder de zegen stelt, zal deel hebben aan Gods toekomst.
De keerzijde van de zegen
Wat gebeurt er als wij die zegen negeren? Jeremia 17:19-27 geeft een indringend voorbeeld:
Wie de Sabbat heiligt, zal blijven wonen in het land dat God gegeven heeft. Maar wie de Sabbat ontheiligt, zal worden weggevoerd — naar Babel, het symbool van verwarring en oordeel.
De keuze vandaag
Is deze zegen, en ook deze waarschuwing, vandaag nog van kracht?
God is een eeuwige God. Zijn woorden en beloften zijn niet tijdgebonden. Ook in onze tijd geldt:
Wie de Sabbat heiligt, zich onder de zegen van de Schepper stelt, zal binnengaan in het eeuwige Kanaän.
Wie een andere weg kiest, zal Babylon ervaren: verwarring, verdeeldheid en oordeel.
De keus is aan ons:
De zegen van gehoorzaamheid, of de gevolgen van ongehoorzaamheid.
Een gezegende Sabbat, ook vandaag, is meer dan een groet. Het is een profetisch teken. Een uitnodiging. Een belofte.
Piet Westein