02. Het licht op de vrouw uit de Bijbel – Vrouwen die met Paulus arbeiden

02. Het licht op de vrouw uit de Bijbel – Vrouwen die met Paulus arbeiden

Veel kerken en gemeenten kennen de uitspraken van Paulus dat de vrouw “stil moet zijn”. Als ik die woorden op mezelf toepas, zou ik nu direct moeten stoppen met het schrijven van bijbelstudies. Daarom onderzoeken we wat Paulus nog meer zegt. Bedoelde hij werkelijk dat vrouwen niet mogen spreken in de gemeente? Mogen zij niet evangeliseren? Of worden Paulus’ woorden vaak uit hun context gehaald?

In deze studie zien we dat Paulus nauw samenwerkte met vrouwen, net als Jezus, Die eveneens veel vrouwen had die Hem volgden. Deze studie richt zich op de vrouwen die met Paulus meereisden en met hem arbeidden. In een volgende studie behandelen we de vrouwen uit het eerste testament.

Gelijke positie in Christus

In Galaten 3:27-28 lezen we dat iedereen vóór Christus onder de wet was, maar dat wij nu leven onder het geloof.

27 Want u allen die in Christus gedoopt bent, hebt zich met Christus bekleed.

28 Daarbij is het niet van belang dat men Jood is of Griek, … slaaf of vrije, … man of vrouw.

Paulus leert hier dat in Christus alle scheidslijnen die vroeger iemands positie bepaalden, geen geestelijke beperking meer vormen. De waarde en roeping van iemand hangen niet af van afkomst, status of geslacht.

Betekent dit dat de wet is afgedaan?

Nee. In vers 21 zegt Paulus:

“Is dan de wet in strijd met de beloften van GOD? Volstrekt niet! Want als er een wet gegeven was die in staat was levend te maken, dan zou de gerechtigheid werkelijk uit de wet zijn.”

Wij leven nu uit geloof, maar dat geloof maakt ons niet wetteloos. Het leert ons juist om vanuit liefde gehoorzaam te zijn. Vrouwen werden onder de oude bedeling al gebruikt in de bediening, en onder het nieuwe verbond zien we die lijn voortgezet in Christus.

Febe

Febe bracht een brief van Paulus mee van (waarschijnlijk) Kenchreeën naar Rome. De reis kon één tot twee weken duren over zee, of tot een maand over land. Paulus benadrukt dat de gemeente haar zeer goed moet behandelen.

1 En ik beveel u Febe, onze zuster, aan, die een dienares is van de gemeente die in Kenchreeën is,

2 opdat u haar ontvangt in de Heere op een wijze die de heiligen waardig is, en haar bijstaat in elke zaak waarin zij u nodig heeft, want ook zij heeft zelf bijstand verleend aan velen, ook aan mijzelf.

Romeinen 16:1-2

Paulus beveelt Febe aan als dienares (diakonos). Dat is een officiële term. Zij deed dus meer dan alleen een brief bezorgen. Ze had een bediening in de gemeente en ondersteunde velen, inclusief Paulus zelf.

Paulus laat elders zien wat het hart van een dienaar is: vrijwillig dienen, zorg voor de kudde en het belang van anderen vooropstellen. Febe deed dat.

Priscilla

Priscilla was een bijzondere vrouw in de bediening van Paulus. Samen met haar man Aquila was zij tentenmaker, maar ook een actieve evangeliste. Opvallend is dat haar naam vaak als eerste wordt genoemd, wat wijst op een prominente rol.

Paulus ontmoette Aquila en Priscilla en werkte een tijd met hen samen, omdat zij hetzelfde beroep uitoefenden. Handelingen 18:2-3

3 Groet Priscilla en Aquila, mijn medearbeiders in Christus Jezus.

4 Zij hebben voor mijn leven hun hals gewaagd. Niet alleen ik ben hun dankbaar, maar ook alle gemeenten van de heidenen.

5 Groet ook de gemeente bij hen aan huis.

Romeinen 16:3-5

Zij namen Apollos apart en legden hem de weg van GOD nauwkeuriger uit.

Handelingen 18:26 (let op  het woord zij, dus ze deden het samen)

Priscilla en Aquila openden hun huis voor gelovigen, wat laat zien dat zij een huisgemeente leidden. Zij riskeerden hun leven voor het evangelie en onderwezen zelfs Apollos, een geleerd en welsprekend man. Priscilla wordt zo een voorbeeld van een vrouw die actief het evangelie verspreidde.

Priscilla - als lerares en mentor

Apollos onderwees al vurig over de Heere, maar miste belangrijke elementen van het evangelie. Priscilla en Aquila namen hem apart en gaven hem onderwijs. Dat was geestelijke begeleiding en correctie.

Priscilla vervulde dus een rol in onderwijs en leiding, net als sterke vrouwen uit het eerste testament, zoals Debora en Hulda.

Junia – een vrouw in aanzien bij de apostelen

“Groet Andronicus en Junia(s), mijn familieleden en mijn medegevangenen, die in aanzien zijn bij de apostelen, die al eerder dan ik in Christus waren.”

Romeinen 16:7

Junia is een vrouw die respect afdwingt. Ze zat samen met Paulus gevangen. Dat zegt veel over haar moed en toewijding. Paulus prijst haar als iemand die hoog in aanzien staat bij de apostelen.

Soms is haar naam verkeerd weergegeven als “Junias”, maar onderzoek toont aan dat Junia een vrouw was met een belangrijke roeping en een aanzienlijke positie.

Opvallend is dat Paulus echtparen vaak samen noemt, terwijl andere arbeiders afzonderlijk worden genoemd. Dat onderstreept dat mannen en vrouwen sámen konden dienen, onderwijzen en gemeenten opbouwen.

Overige vrouwen die Paulus noemt

In Romeinen 16 vinden we nog meer vrouwen die actief waren:

Tryfena, Tryfosa, Persis, Julia, de moeder van Rufus, de zuster van Nereus en Olympas.

Paulus noemt hen:

• vrouwen die zich “veel moeite getroost hebben in de Heere”,

• geliefde medegelovigen,

• ondersteuners van het werk in de gemeente.

Deze vrouwen waren geen randfiguren, maar actieve bouwers aan het Koninkrijk.

Conclusie

Wanneer we eerlijk kijken naar het leven en de bediening van Paulus, valt één ding onmiddellijk op: Paulus werkte intensief samen met vrouwen. Hij noemt hen:

• dienares

• mede-arbeider

• lerares

• mentor

• apostel

• huisgemeenteleider

• mensen die hun leven voor hem hebben gewaagd

Het beeld dat Paulus vrouwen zou willen laten zwijgen of beperken, klopt niet met wat hij zelf leefde, leerde en praktiseerde.

Als Jezus vrouwen inschakelde en Paulus ook, dan mogen wij dat vandaag ook doen.

Vrouwen hebben een door God gegeven roeping, bediening en stem.

Het is onze taak om dat te erkennen, te ontvangen en te ondersteunen, opdat de gemeente van Christus wordt opgebouwd.

Greetje Jansen

P.S.

In een volgende studie ga ik in op de context waarin Paulus tegen vrouwen zegt dat ze “stil moeten zijn”.

Bronnen

Junia als vrouwelijke apostel

Matt Hamilton, “Junia as a Female Apostle in Romans 16:7” (Scholars Crossing)

Esther Yue L. Ng, “Was Junia(s) in Rom 16:7 a Female Apostle? And So What?”

Marg Mowczko, artikelen over Junia en de ESV-vertaling

CBE International, “Junia, a Female Apostle: An Examination of the Historical Record”

Diverse artikelen die de patristische getuigen en tekstkritiek bespreken, zoals van Kay Bonikowsky en andere bijbelse onderzoekers

Studies over het gebruik van de naam Junia(s) in het antieke Rome (epigrafisch en taalkundig onderzoek)

Overzichten van bijbelse vrouwen en de erkenning van Junia in de vroege kerk (zoals door Origenes, Chrysostomos, Hiëronymus)

Deze bronnen geven samen een breed onderbouwd beeld dat Junia een vrouw was die door Paulus als apostel werd erkend.​