Jezus: Zoon van David, Zoon van God
Mattheüs 1:1-17
Als wij de vier evangeliën achter elkaar doorlezen, dan valt ons op dat ieder van de vier schrijvers een eigen invalshoek kiest. Matthéüs kiest ervoor om heel duidelijk te maken dat Jezus een directe nakomeling is van koning David en als zodanig recht heeft op de troon van Israël. Door het hele evangelie van Matthéüs heen proeven wij dat.
Matthéüs begint zijn geslachtsregister niet bij Adam, de eerste vader van ons geslacht. Hij begint bij David en rekent terug naar Abraham, de vader van het volk Israël en de vader van alle gelovigen. Daarna gaat hij weer vooruit en eindigt bij Jozef, de man van Maria, uit wie Jezus geboren werd.
Het verwarrende is misschien dat dit geslachtsregister loopt tot Jozef, de man van Maria. Hier zou men kunnen denken dat Jozef de letterlijke vader van Jezus was. Pas vanaf vers 18 van het eerste hoofdstuk wordt duidelijk dat de Heilige Geest de Verwekker is en dat die hele reeks van voorvaderen in biologische zin er eigenlijk niet toe doet.
Zoon van David of Zoon van God?
Om deze vraag te beantwoorden moeten wij niet zozeer naar de bloedlijn kijken, maar proberen het plan van God met dit Kind te begrijpen. Dat Maria de draagmoeder van Jezus was, kan niet worden ontkend. Evenmin als dat Zijn Vader God is, die Hem verwekte door Zijn Heilige Geest.
Hoe het zat met de genen, of die deels van Maria waren of geheel van Goddelijke oorsprong, wordt uit de tekst niet duidelijk. Persoonlijk geloof ik dat er geen menselijk erfmateriaal van een zondig mens in Hem aanwezig was vanaf de conceptie.
Wij begrijpen dit proces niet volledig. Voor zover wij weten, is dit een eenmalige zaak. Wel zien wij dat de eerste Adam de levensadem van God ingeblazen kreeg, nadat hij door Gods handen was geformeerd. Toch verliep dat proces duidelijk anders dan de verwekking van onze Heiland.
De eerste Adam werd aangesteld als onderkoning van deze aarde. Maar Jezus werd verwekt om Koning der koningen te worden en te heersen over het hele universum. Dat was ook de positie die Hij had vóór Zijn menswording.
Stel je eens voor wat dit betekende voor Jozef. Hij had een huwelijkscontract afgesloten, maar nu bleek zijn ondertrouwde vrouw zwanger te zijn. En hij wist zeker dat het niet zijn kind was. Het scheelde maar weinig of Jozef had Maria verlaten. Alleen door het ingrijpen van God Zelf, door een visioen, nam Jozef de eervolle taak op zich om pleegvader van dit Kind te worden.
Hoewel Jozef geen genetische band had met deze Zoon, erkende hij Hem als zijn verantwoordelijkheid. Hij voedde Jezus op als zijn Zoon en leerde Hem God lief te hebben en Zijn wetten te onderhouden. Ook Maria voedde dit bijzondere Kind op in de dienst aan God, als Joodse jongen te midden van Zijn volksgenoten.
Deze Godmens onderwierp Zich als een gewoon kind aan Zijn aardse ouders en nam hun vermaningen aan, hoewel Hij als God de Schepper van de wereld is. Hij, die onze grote Leraar en Messias zou worden, heeft alle levensfasen doorlopen zoals u en ik. Met dit verschil dat Hij nooit in zonde verviel. Hij had geen erfelijke belasting via Adam en Eva. Hij was God uit God geboren, en Zijn hele leven werd Hij geleid door de Geest van God.
Schriftgeleerden met open ogen
Mattheüs 2:1-12
Wij weten dat direct na de geboorte van Jezus de herders naar de plaats kwamen waar Hij geboren was. Maar daar bleef het niet bij. God zond ook Zijn engelen naar geleerde mensen uit het Oosten.
Sinds de wegvoering naar Babel waren de oude Joodse geschriften met hen over de wereld verspreid. Ook de profetie van Bileam, die sprak dat uit Jakob een ster zou opkomen, was bekend. Niet alleen dat, maar ook de tijd en plaats waar dit zou gebeuren, kon door de serieuze onderzoeker worden uitgezocht.
Het is mijn overtuiging dat deze kenners van de Schriften hiervan op de hoogte waren en dat zij daarom juist in die tijd de hemel afspeurden naar een teken dat overeenkwam met de profetie. Toen zij die ster in het westen zagen opkomen, moeten zij gefascineerd zijn geweest. Hoe zij erop kwamen om achter deze ster aan te reizen en hem als leidsman te zien, blijft voor ons een vraag.
Het moet lang hebben geduurd voordat zij reisvaardig waren. Zij kochten goud, wierook en mirre en maakten rijdieren klaar voor de verre tocht. Kwam hun gezelschap uit China, India of misschien Mongolië? Wij weten het niet. Wat wij wel weten, is dat de reis ongeveer twee jaar duurde.
Zij zijn dus zeker niet in de stal geweest, zoals vaak op de kerstplaten wordt afgebeeld. Tegen de tijd dat de wijzen arriveerden, woonden Jozef en Maria al in een gewoon huis. In Mattheüs 2:11 staat dat de wijzen “het huis binnen gingen” en Hem hulde bewezen. Zij brachten Hem geschenken, een Koningskind waardig.
De hemelse boodschapper (Gabriël?) had het er druk mee. Eerst moest hij Maria informeren, daarna Jozef, vervolgens de herders in het veld. Later gaf hij de wijzen opdracht niet naar Herodes terug te keren. En opnieuw verscheen hij aan Jozef, om hem te zeggen dat hij moest vluchten naar Egypte.
Ik stel mij zo voor dat deze hemelse boodschapper met hen meetrok door de woestijn en hen beschermde in Egypte. Asielzoekers hadden het toen al even moeilijk als nu. Gelukkig hadden Jozef en Maria inmiddels genoeg goud ontvangen om die periode te overbruggen.
Is het niet opvallend dat zowel de farao van Egypte in de tijd van Mozes, als Herodes in de tijd van Jezus, een kindermoord liet uitvoeren om hun troon te beveiligen?
Toen Jozef hoorde dat Herodes gestorven was, maakte hij zich reisvaardig en vertrok terug naar Israël. Maar toen hij hoorde dat Archelaüs, een zoon van Herodes, daar regeerde, week hij uit naar Galilea. Daar vestigde hij zich in Nazareth, waar hij zijn oude ambacht van timmerman weer oppakte.
Piet Westein
P.S.
Zo eindigt Matthéüs zijn verhaal over de eerste jaren van het leven van de Messias. Wij moeten de andere evangeliën ook lezen om het hele verhaal compleet te krijgen.